Author: pamplona2030_x3fhy8

2025eko azaroaren 12a

Urriaren 22an eta 23an, Iruñeko Udaleko Estrategia Bulegoko zuzendari Iñaki Apezteguiak Coruñan egin zen Espainiako III. Hiri Foroan parte hartu zuen. Bertan izan ziren Hiri Agenden ezarpenari lotutako hainbat entitate publiko eta pribatutako ordezkariak. Hain zuzen, Etxebizitza eta Hiri Agendako Ministerioko eta gure hiriko ordezkariez gain, Nafarroako Gobernuak ere parte hartu zuen; izan ere, hiriok ditugun erronkei aurre egiteko, beharrezkoa da administrazioaren maila desberdinen arteko lankidetza, askotan hainbat administrazioren eskumenekoak diren jarduketak koordinatu behar baitira.

Bestalde, gure inguruko hirietan oso antzeko erronkei aurre egin behar diegunez, lankidetza bertikala ez da nahikoa; aitzitik, berdinen artean lankidetzan aritu behar dugu hiriok elkarrengandik ikas dezagun erronka handi horien inguruan aurrerapausoak emateko.

Edizio honetan “Espainiako Hiri Agenda: planifikaziotik ezarpenera” leloa zuen gaia jorratu zen. Hain zuzen, Hiri Agenda garapen jasangarrirako esparrutzat hartu dugun hiriok proiektuak eta jarduketak betetzeko hasierako fasean gaude, baina aurretik lanketa-prozesu eta diagnostiko partekatu luzea egin dugu.

Foroan aukera izan genuen ikasteko eta ikuspegiak trukatzeko hiriek honako gai hauetan duten rolari buruz: deskarbonizazioa eta arkitekturaren ahalmena helburu hori lortzeko aurrerapausoak emateko; metropoli-agendak; etxebizitza; hiri-ekonomia; osasuna; erronka demografikoa; berrikuntza; hiri-erresilientzia; hiri-berroneratzea edo gobernantza.

Jardunaldietan landu ziren gaien artean, aipagarria da Etxebizitza eta Hiri Agendako Ministerioaren apustua metropolietako hiri-agendak bultzatzeko. Horri esker, espazio bat partekatu eta erronka berberak dituzten herritarren bizi-baldintzak hobetuko dira. Hori horrela, lantegietako batean gaur egun ditugun erronkak aztertu ziren, baita metropolietako hiri-agenda bat ezartzen lagundu dezaketen baldintzak ere. Lantegi hori metropolietako hiri-agendaren lantaldeak antolatu zuen. Iruñeko Udaleko Estrategia Bulegoa lantalde horretako kidea da.

Bestalde, beste hiri-erronka batzuei buruz eztabaidatu eta irtenbideak adostu ziren. Hauexek ziren erronka aipagarrienak:

• – Etxebizitza: Konplexua eta larria den arazo bati irtenbideak bilatzeko beharra.
• – Osasuna: Hirien diseinuak osasunean duen garrantzia eta horren erabilgarritasuna askotariko arazoak prebenitzeko eta konpontzeko (arnasketa-arazoak, istripuak, erasoak, gaixotasun mentalak…); hori guztia ahaztu gabe bakardadearen erronkari heldu behar zaiola, hirietan bizi diren herritar askok pairatzen baitute.
• – Berrikuntza: Hiriak hiri-laborategi bihur daitezke, hiri-errealitatearen barruan askotariko irtenbide teknikoak probatzeko.
• – Nazioarteko ekintzak: Beste toki batzuetan dituzten arazoei irtenbideak bilatzea, eta irakaspenak ateratzea oraindik ere afektuei eta pertsonen arteko hurbiltasunari oso loturik dauden lan-erak dituzten gizarteetatik.
• – Hiri-berroneratzea: Begirada eraikita dagoen hirian finkatzeak duen garrantzia; izan ere, batzuetan ez da beharrezkoa hiri-bilbea handitzen duten lurzoru edo baliabide berriak erabiltzea gaur egun ditugun arazoak konpontzeko.
• – Hiri-agenda gobernantza-tresna gisa: Hiriek dituzten erronka guztiek planifikazio eta programazio egokia behar dute. Hori horrela, hiri-agenda tresna egokia izanen da helburu batzuk ezartzeko eta horiek bete daitezela lortzeko.

Ikaskuntza horiei esker atzeraelikatuko ditugu Iruña 2030 Hiri Agendaren proiektuak.

Argibide gehiago

Hamabost udal eta kontzejutako ordezkariak joan den urriaren 24an bildu ziren, Iruñeko Udalak eta Iruñerriko Mankomunitateak deituta, jakiteko ea beren udalerrietan ezarri nahi duten gaur egun Iruñean martxan dagoen bizikletak alokatzeko sistema.

Lehen bilera horren ondoren, hurrengo hitzordu baterako deia egin da. Aurreikusi da bertan aztertzea sistema zabaltzeak udalerri bakoitzean izanen duen eragin ekonomikoa. Ride On enpresaren bidezko zerbitzuaren emakida likidatzeko prozesuan, Iruñeko Udalak 40 geltokiren eta 400 bizikletaren stocka eta horiek instalatzeko eta merkaturatzeko eskubideak erosi zituen, zerbitzua etorkizunean zabaldu ahal izateko.

Bilera horien bidez, Iruñeko Udalak eta Iruñerriko Mankomunitateak baloratu nahi dituzte bizikleta-lotura hurbileko udalerrietara zabaltzeko nahia eta aukera, bidegorriak bezalako azpiegituretatik edo mugikortasun iraunkorreko politiketatik haratago. PE 107 Iruñerriko mugikortasuna PMUS-HMJP proiektu estrategikoari lotutako ekimen honen bidez, bizikleta elektrikoak alokatzeko sistema zabaldu nahi da, gaur egun Iruñeko sistemak dituen ezaugarri berberekin, beste herri batzuetara, herritarren mugikortasuna erraztu eta garraiobide iraunkorrak sustatzeko.

Argibide gehiago

Iruñeak Smart Iruña Lab ekimenaren laugarren edizioa gauzatzeko ibilbideari ekin dio: benetako arazoei ikuspuntu berritzaileetatik aurre egin nahi dien ideia berritzaile eta eskalagarrien laborategia da. Urriaren 17tik azaroaren 28ra arte, ‘hiri adimendunaren’ (Smart city) kontzeptura egokitzen diren proiektu pilotuak aurkezteko interesa duten pertsonek eta enpresek aukera izanen dute beren ideiak garatzeko hautaketa-prozesu batean parte hartzeko, mugikortasunaren, energia-efizientziaren edo energia berriztagarrien arloetan, besteak beste.

Udalak mota horretako proiektuak benetako ingurune batean probatzeko aukera emanen die hautatutako proiektuei, bai eta berrikuntzari (negozio-ereduak, komunikazioa, networkinga, etab.) lotutako aholkuak eta prestakuntza ere, hautatutako pertsona eta enpresei proiektuei eta haien emaitzei buruz berri emateko bideak eskainita.

Udalak mota horretako proiektuak benetako ingurune batean probatzeko aukera emanen die hautatutako proiektuei, bai eta berrikuntzari (negozio-ereduak, komunikazioa, networkinga, etab.) lotutako aholkuak eta prestakuntza ere, hautatutako pertsona eta enpresei proiektuei eta haien emaitzei buruz berri emateko bideak eskainita.

Argibide gehiago

Auzoan ezin hobe proiektuak Arrosadia suspertzea du helburu, eta osatzeko bidean da dagoeneko: 2.176.874 euroko Europako laguntza jaso du, Eskualde Garapeneko Europako Funtsaren (EGEF) bidez. Iruñeko Udalak laguntzen ebazpena jaso du, eta Tokiko Garapen Integraturako Estrategien barruan sartzen dira. Jasotako zenbatekoa proiektuaren aurrekontuaren, 5.442.185 euroren, % 40 da.

Auzoan ezin hobe proiektuak hainbat jarduketa integratu biltzen ditu, hauexek aipagarrienak: kulturarteko eta gizarte-bizikidetzarako zentro bat garatzea Guelbenzu zinema zaharraren eremuan, zeina birgaitu eginen baita eta loturik baitago Iruña 2030 Hiri Agendaren PE208 – Kulturarteko eta gizarte-bizikidetzarako zentroa proiektu estrategikoari; hiri-espazioa birnaturalizatzea eta aktibatzea, zeinak lagunduko baitu PE101 – Azpiegitura Berde eta Urdineko Plana proiektu estrategikoaren helburuak lortzen; auzoaren energia-birgaitzea, Arrosadian PE219 – Auzoetako Energia Birgaitzea plan estrategikoaren bidez ezarriko dena; eta, azkenik, ikus-entzunezko ekosistema digital bat sortzea, Zolina Ikus-entzunezkoen gunea izenekoa (PE401 – Ikus-entzunezkoen Hub-a).

Argibide gehiago

Iruñeko Udalak hiru ikastetxetako patioak birnaturalizatzeari ekingo dio Iruña 2030 Hiri Agendaren esparruan: CPEIP San Jorge, Amaiur Ikastola eta CPEIP Iturrama. Ekintza hori “Azpiegitura Berdeen Plana” izeneko Hiri Agendaren proiektuaren barruan sartzen da, eta, gainera, bat dator aipatutako agendan sartuta dagoen Trantsizio Energetikoaren Estrategiarekin.

Jolastokiak naturalizatzeko, Udalak eskolen ikusmolde globala aldatuko duten obrak esleitzeko prozesua abiarazi du. Obra horretarako 439.999,99 euroko inbertsioa aurreikusten da, hasierako aurrekontuaren arabera. Naturan oinarritutako soluzioak (SBN) errepikatzen dituzten proiektuak dira, eta ikastetxeetako hezkuntza-komunitateek eskatuta sortzen dira. Arrazoia da hiru patio horien diseinuak eta funtzionamenduak ikastetxeen egungo hezkuntza-, gizarte- eta ingurumen-helburuetatik urrun dagoen eredu bati erantzuten diola.

Berrogeita hamar pertsona inguru bildu ziren joan den ekainaren 12an Civivox Condestablen, Iruñeko Udala RUNA 2025 proiektuaren barruan prestatzen ari den Azpiegitura Berde eta Urdinaren eta Hiri Drainatze Iraunkorraren Planaren etorkizuna eztabaidatzeko. Plan hori zirriborro-fasean dago gaur egun, eta hiriaren hirigintza-plangintzan jasangarritasun-irizpideak eta klima-aldaketara egokitzeko irizpideak txertatzea du helburu, baita naturan oinarritutako irtenbideak ere. Hori guztia partaidetzaren ikuspegitik, herritar interesatu guztiei irekita, eta praktikaren ikuspegitik, irizpide berri horien arabera garatu ahal izateko hautatu beharreko jarduera-adibide zehatzekin. Planaren zirriborroa ezagutzeaz gain, jarduera zehatzei buruzko baloratutako 25 memoriak zehazteko lan egin da, eta ordenantza-eredu batean aurrera egin da, etorkizuneko esku-hartzeak prozesu horren ondoriozko plangintzarekin bat datozela bermatzeko. Jardunaldi honi eta Azpiegitura Berde eta Urdinaren eta Hiri Drainatze Jasangarriaren Planaren zirriborroari buruzko informazio guztia RUNA 2025 – decide.pamplona plataforman kontsulta daiteke. Azpiegitura Berde eta Urdinaren eta Hiri Drainatze Jasangarriaren Plan hau ibai-inguruneetako biodibertsitatea birnaturalizatzeko eta babesteko RUNA 2025 proiektuaren barruan dago. RUNA 2025ek 2,7 milioi euro lortu ditu Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioaren Biodibertsitatea Fundazioaren (MITECO) laguntzen deialdian, Europar Batasunak finantzatutako Berreskurapen, Eraldaketa eta Erresilientzia Planaren esparruan (NextGenerationEU).